Bhagwad Geeta Chapter #7:
Jñāna Vijñāna Yog
Yog through the Realization of Divine Knowledge
श्रीभगवानुवाच |
मय्यासक्तमना: पार्थ योगं युञ्जन्मदाश्रय: |
असंशयं समग्रं मां यथा ज्ञास्यसि तच्छृणु || 1||
ज्ञानं तेऽहं सविज्ञानमिदं वक्ष्याम्यशेषत: |
यज्ज्ञात्वा नेह भूयोऽन्यज्ज्ञातव्यमवशिष्यते || 2||
मनुष्याणां सहस्रेषु कश्चिद्यतति सिद्धये |
यततामपि सिद्धानां कश्चिन्मां वेत्ति तत्त्वत: || 3||
भूमिरापोऽनलो वायु: खं मनो बुद्धिरेव च |
अहङ्कार इतीयं मे भिन्ना प्रकृतिरष्टधा || 4||
अपरेयमितस्त्वन्यां प्रकृतिं विद्धि मे पराम् |
जीवभूतां महाबाहो ययेदं धार्यते जगत् || 5||
एतद्योनीनि भूतानि सर्वाणीत्युपधारय |
अहं कृत्स्नस्य जगत: प्रभव: प्रलयस्तथा || 6||
मत्त: परतरं नान्यत्किञ्चिदस्ति धनञ्जय |
मयि सर्वमिदं प्रोतं सूत्रे मणिगणा इव || 7||
रसोऽहमप्सु कौन्तेय प्रभास्मि शशिसूर्ययो: |
प्रणव: सर्ववेदेषु शब्द: खे पौरुषं नृषु || 8||
पुण्यो गन्ध: पृथिव्यां च तेजश्चास्मि विभावसौ |
जीवनं सर्वभूतेषु तपश्चास्मि तपस्विषु || 9||
बीजं मां सर्वभूतानां विद्धि पार्थ सनातनम् |
बुद्धिर्बुद्धिमतामस्मि तेजस्तेजस्विनामहम् || 10||
बलं बलवतां चाहं कामरागविवर्जितम् |
धर्माविरुद्धो भूतेषु कामोऽस्मि भरतर्षभ || 11||
ये चैव सात्त्विका भावा राजसास्तामसाश्च ये |
मत्त एवेति तान्विद्धि न त्वहं तेषु ते मयि || 12||
त्रिभिर्गुणमयैर्भावैरेभि: सर्वमिदं जगत् |
मोहितं नाभिजानाति मामेभ्य: परमव्ययम् || 13||
दैवी ह्येषा गुणमयी मम माया दुरत्यया |
मामेव ये प्रपद्यन्ते मायामेतां तरन्ति ते || 14||
न मां दुष्कृतिनो मूढा: प्रपद्यन्ते नराधमा: |
माययापहृतज्ञाना आसुरं भावमाश्रिता: || 15||
चतुर्विधा भजन्ते मां जना: सुकृतिनोऽर्जुन |
आर्तो जिज्ञासुरर्थार्थी ज्ञानी च भरतर्षभ || 16||
तेषां ज्ञानी नित्ययुक्त एकभक्तिर्विशिष्यते |
प्रियो हि ज्ञानिनोऽत्यर्थमहं स च मम प्रिय: || 17||
उदारा: सर्व एवैते ज्ञानी त्वात्मैव मे मतम् |
आस्थित: स हि युक्तात्मा मामेवानुत्तमां गतिम् || 18||
बहूनां जन्मनामन्ते ज्ञानवान्मां प्रपद्यते |
वासुदेव: सर्वमिति स महात्मा सुदुर्लभ: || 19||
कामैस्तैस्तैर्हृतज्ञाना: प्रपद्यन्तेऽन्यदेवता: |
तं तं नियममास्थाय प्रकृत्या नियता: स्वया || 20||
यो यो यां यां तनुं भक्त: श्रद्धयार्चितुमिच्छति |
तस्य तस्याचलां श्रद्धां तामेव विदधाम्यहम् || 21||
स तया श्रद्धया युक्तस्तस्याराधनमीहते |
लभते च तत: कामान्मयैव विहितान्हि तान् || 22||
अन्तवत्तु फलं तेषां तद्भवत्यल्पमेधसाम् |
देवान्देवयजो यान्ति मद्भक्ता यान्ति मामपि || 23||
अव्यक्तं व्यक्तिमापन्नं मन्यन्ते मामबुद्धय: |
परं भावमजानन्तो ममाव्ययमनुत्तमम् || 24||
नाहं प्रकाश: सर्वस्य योगमायासमावृत: |
मूढोऽयं नाभिजानाति लोको मामजमव्ययम् || 25||
वेदाहं समतीतानि वर्तमानानि चार्जुन |
भविष्याणि च भूतानि मां तु वेद न कश्चन || 26||
इच्छाद्वेषसमुत्थेन द्वन्द्वमोहेन भारत |
सर्वभूतानि सम्मोहं सर्गे यान्ति परन्तप || 27||
येषां त्वन्तगतं पापं जनानां पुण्यकर्मणाम् |
ते द्वन्द्वमोहनिर्मुक्ता भजन्ते मां दृढव्रता: || 28||
जरामरणमोक्षाय मामाश्रित्य यतन्ति ये |
ते ब्रह्म तद्विदु: कृत्स्नमध्यात्मं कर्म चाखिलम् || 29||
साधिभूताधिदैवं मां साधियज्ञं च ये विदु: |
प्रयाणकालेऽपि च मां ते विदुर्युक्तचेतस: || 30||
shri bhagavan uvacha
mayyasakta-manah partha yogam yunjan mad-ashrayah
asanshayam samagram mam yatha jnasyasi tach chhrinu
jnanam te ’ham sa-vijnanam idam vakshyamyasheshatah
yaj jnatva neha bhuyo ’nyaj jnatavyam-avashishyate
manushyanam sahasreshu kashchid yatati siddhaye
yatatam api siddhanam kashchin mam vetti tattvatah
bhumir-apo ’nalo vayuh kham mano buddhir eva cha
ahankara itiyam me bhinna prakritir ashtadha
apareyam itas tvanyam prakritim viddhi me param
jiva-bhutam maha-baho yayedam dharyate jagat
etad-yonini bhutani sarvanityupadharaya
aham kritsnasya jagatah prabhavah pralayas tatha
mattah parataram nanyat kinchid asti dhananjaya
mayi sarvam idam protam sutre mani-gana iva
raso ’ham apsu kaunteya prabhasmi shashi-suryayoh
pranavah sarva-vedeshu shabdah khe paurusham nrishu
punyo gandhah prithivyam cha tejash chasmi vibhavasau
jivanam sarva-bhuteshu tapash chasmi tapasvishu
bijam mam sarva-bhutanam viddhi partha sanatanam
buddhir buddhimatam asmi tejas tejasvinam aham
balam balavatam chaham kama-raga-vivarjitam
dharmaviruddho bhuteshu kamo ’smi bharatarshabha
ye chaiva sattvika bhava rajasas tamasash cha ye
matta eveti tan viddhi na tvaham teshu te mayi
tribhir guna-mayair bhavair ebhih sarvam idam jagat
mohitam nabhijanati mamebhyah param avyayam
daivi hyesha guna-mayi mama maya duratyaya
mam eva ye prapadyante mayam etam taranti te
na mam dushkritino mudhah prapadyante naradhamah
mayayapahrita-jnana asuram bhavam ashritah
chatur-vidha bhajante mam janah sukritino ’rjuna
arto jijnasur artharthi jnani cha bharatarshabha
tesham jnani nitya-yukta eka-bhaktir vishishyate
priyo hi jnanino ’tyartham aham sa cha mama priyah
udarah sarva evaite jnani tvatmaiva me matam
asthitah sa hi yuktatma mam evanuttamam gatim
bahunam janmanam ante jnanavan mam prapadyate
vasudevah sarvam iti sa mahatma su-durlabhah
kamais tais tair hrita-jnanah prapadyante ’nya-devatah
tam tam niyamam asthaya prakritya niyatah svaya
yo yo yam yam tanum bhaktah shraddhayarchitum ichchhati
tasya tasyachalam shraddham tam eva vidadhamyaham
sa taya shraddhaya yuktas tasyaradhanam ihate
labhate cha tatah kaman mayaiva vihitan hi tan
antavat tu phalam tesham tad bhavatyalpa-medhasam
devan deva-yajo yanti mad-bhakta yanti mam api
avyaktam vyaktim apannam manyante mam abuddhayah
param bhavam ajananto mamavyayam anuttamam
naham prakashah sarvasya yoga-maya-samavritah
mudho ’yam nabhijanati loko mam ajam avyayam
vedaham samatitani vartamanani charjuna
bhavishyani cha bhutani mam tu veda na kashchana
ichchha-dvesha-samutthena dvandva-mohena bharata
sarva-bhutani sammoham sarge yanti parantapa
yesham tvanta-gatam papam jananam punya-karmanam
te dvandva-moha-nirmukta bhajante mam dridha-vratah
jara-marana-mokshaya mam ashritya yatanti ye
te brahma tadviduh kritsnam adhyatmam karma chakhilam
sadhibhutadhidaivam mam sadhiyajnam cha ye viduh
prayana-kale ’pi cha mam te vidur yukta-chetasah
Please Donate Generously to Sustain Our Efforts
Your donation can make a difference in promoting awareness about Hindu Traditions. Our next milestone is to touch and inspire 1 million youngsters who are in state of ignorance or lack of direction as far as awareness of Sanatan Dharma and our rich traditions are concerned. We appreciate any contribution you can make to support our cause.