Bhagwad Geeta Chapter #17:
Śhraddhā Traya Vibhāg Yog
Yog through Discerning the Three Divisions of Faith
अर्जुन उवाच |
ये शास्त्रविधिमुत्सृज्य यजन्ते श्रद्धयान्विता: |
तेषां निष्ठा तु का कृष्ण सत्त्वमाहो रजस्तम: || 1||
श्रीभगवानुवाच |
त्रिविधा भवति श्रद्धा देहिनां सा स्वभावजा |
सात्त्विकी राजसी चैव तामसी चेति तां शृणु || 2||
सत्त्वानुरूपा सर्वस्य श्रद्धा भवति भारत |
श्रद्धामयोऽयं पुरुषो यो यच्छ्रद्ध: स एव स: || 3||
यजन्ते सात्त्विका देवान्यक्षरक्षांसि राजसा: |
प्रेतान्भूतगणांश्चान्ये यजन्ते तामसा जना: || 4||
अशास्त्रविहितं घोरं तप्यन्ते ये तपो जना: |
दम्भाहङ्कारसंयुक्ता: कामरागबलान्विता: || 5||
कर्षयन्त: शरीरस्थं भूतग्राममचेतस: |
मां चैवान्त:शरीरस्थं तान्विद्ध्यासुरनिश्चयान् || 6||
आहारस्त्वपि सर्वस्य त्रिविधो भवति प्रिय: |
यज्ञस्तपस्तथा दानं तेषां भेदमिमं शृणु || 7||
आयु:सत्त्वबलारोग्यसुखप्रीतिविवर्धना: |
रस्या: स्निग्धा: स्थिरा हृद्या आहारा: सात्त्विकप्रिया: || 8||
कट्वम्ललवणात्युष्णतीक्ष्णरूक्षविदाहिन: |
आहारा राजसस्येष्टा दु:खशोकामयप्रदा: || 9||
यातयामं गतरसं पूति पर्युषितं च यत् |
उच्छिष्टमपि चामेध्यं भोजनं तामसप्रियम् || 10||
अफलाकाङ्क्षिभिर्यज्ञो विधिदृष्टो य इज्यते |
यष्टव्यमेवेति मन: समाधाय स सात्त्विक: || 11||
अभिसन्धाय तु फलं दम्भार्थमपि चैव यत् |
इज्यते भरतश्रेष्ठ तं यज्ञं विद्धि राजसम् || 12||
विधिहीनमसृष्टान्नं मन्त्रहीनमदक्षिणम् |
श्रद्धाविरहितं यज्ञं तामसं परिचक्षते || 13||
देवद्विजगुरुप्राज्ञपूजनं शौचमार्जवम् |
ब्रह्मचर्यमहिंसा च शारीरं तप उच्यते || 14||
अनुद्वेगकरं वाक्यं सत्यं प्रियहितं च यत् |
स्वाध्यायाभ्यसनं चैव वाङ्मयं तप उच्यते || 15||
मन: प्रसाद: सौम्यत्वं मौनमात्मविनिग्रह: |
भावसंशुद्धिरित्येतत्तपो मानसमुच्यते || 16||
श्रद्धया परया तप्तं तपस्तत्त्रिविधं नरै: |
अफलाकाङ्क्षिभिर्युक्तै: सात्त्विकं परिचक्षते || 17||
सत्कारमानपूजार्थं तपो दम्भेन चैव यत् |
क्रियते तदिह प्रोक्तं राजसं चलमध्रुवम् || 18||
मूढग्राहेणात्मनो यत्पीडया क्रियते तप: |
परस्योत्सादनार्थं वा तत्तामसमुदाहृतम् || 19||
दातव्यमिति यद्दानं दीयतेऽनुपकारिणे |
देशे काले च पात्रे च तद्दानं सात्त्विकं स्मृतम् || 20||
यत्तु प्रत्युपकारार्थं फलमुद्दिश्य वा पुन: |
दीयते च परिक्लिष्टं तद्दानं राजसं स्मृतम् || 21||
अदेशकाले यद्दानमपात्रेभ्यश्च दीयते |
असत्कृतमवज्ञातं तत्तामसमुदाहृतम् || 22||
ॐ तत्सदिति निर्देशो ब्रह्मणस्त्रिविध: स्मृत: |
ब्राह्मणास्तेन वेदाश्च यज्ञाश्च विहिता: पुरा || 23||
तस्माद् ॐ इत्युदाहृत्य यज्ञदानतप:क्रिया: |
प्रवर्तन्ते विधानोक्ता: सततं ब्रह्मवादिनाम् || 24||
तदित्यनभिसन्धाय फलं यज्ञतप:क्रिया: |
दानक्रियाश्च विविधा: क्रियन्ते मोक्षकाङ्क्षिभि: || 25||
सद्भावे साधुभावे च सदित्येतत्प्रयुज्यते |
प्रशस्ते कर्मणि तथा सच्छब्द: पार्थ युज्यते || 26||
यज्ञे तपसि दाने च स्थिति: सदिति चोच्यते |
कर्म चैव तदर्थीयं सदित्येवाभिधीयते || 27||
अश्रद्धया हुतं दत्तं तपस्तप्तं कृतं च यत् |
असदित्युच्यते पार्थ न च तत्प्रेत्य नो इह || 28||
arjuna uvacha
ye shastra-vidhim utsrijya yajante shraddhayanvitah
tesham nishtha tu ka krishna sattvam aho rajas tamah
shri-bhagavan uvacha
tri-vidha bhavati shraddha dehinam sa svabhava-ja
sattviki rajasi chaiva tamasi cheti tam shrinu
sattvanurupa sarvasya shraddha bhavati bharata
shraddha-mayo ‘yam purusho yo yach-chhraddhah sa eva sah
yajante sattvika devan yaksha-rakshansi rajasah
pretan bhuta-ganansh chanye yajante tamasa janah
ashastra-vihitam ghoram tapyante ye tapo janah
dambhahankara-sanyuktah kama-raga-balanvitah
karshayantah sharira-stham bhuta-gramam achetasah
mam chaivantah sharira-stham tan viddhy asura-nishchayan
aharas tv api sarvasya tri-vidho bhavati priyah
yajnas tapas tatha danam tesham bhedam imam shrinu
ayuh-sattva-balarogya-sukha-priti-vivardhanah
rasyah snigdhah sthira hridya aharah sattvika-priyah
katv-amla-lavanaty-ushna- tikshna-ruksha-vidahinah
ahara rajasasyeshta duhkha-shokamaya-pradah
yata-yamam gata-rasam puti paryushitam cha yat
uchchhishtam api chamedhyam bhojanam tamasa-priyam
aphalakankshibhir yajno vidhi-drishto ya ijyate
yashtavyam eveti manah samadhaya sa sattvikah
abhisandhaya tu phalam dambhartham api chaiva yat
ijyate bharata-shreshtha tam yajnam viddhi rajasam
vidhi-hinam asrishtannam mantra-hinam adakshinam
shraddha-virahitam yajnam tamasam parichakshate
deva-dwija-guru-prajna- pujanam shaucham arjavam
brahmacharyam ahinsa cha shariram tapa uchyate
anudvega-karam vakyam satyam priya-hitam cha yat
svadhyayabhyasanam chaiva van-mayam tapa uchyate
manah-prasadah saumyatvam maunam atma-vinigrahah
bhava-sanshuddhir ity etat tapo manasam uchyate
shraddhaya paraya taptam tapas tat tri-vidham naraih
aphalakankshibhir yuktaih sattvikam parichakshate
satkara-mana-pujartham tapo dambhena chaiva yat
kriyate tad iha proktam rajasam chalam adhruvam
mudha-grahenatmano yat pidaya kriyate tapah
parasyotsadanartham va tat tamasam udahritam
datavyam iti yad danam diyate ‘nupakarine
deshe kale cha patre cha tad danam sattvikam smritam
yat tu pratyupakarartham phalam uddishya va punah
diyate cha pariklishtam tad danam rajasam smritam
adesha-kale yad danam apatrebhyash cha diyate
asat-kritam avajnatam tat tamasam udahritam
om tat sad iti nirdesho brahmanas tri-vidhah smritah
brahmanas tena vedash cha yajnash cha vihitah pura
tasmad om ity udahritya yajna-dana-tapah-kriyah
pravartante vidhanoktah satatam brahma-vadinam
tad ity anabhisandhaya phalam yajna-tapah-kriyah
dana-kriyash cha vividhah kriyante moksha-kankshibhih
sad-bhave sadhu-bhave cha sad ity etat prayujyate
prashaste karmani tatha sach-chhabdah partha yujyate
yajne tapasi dane cha sthitih sad iti chochyate
karma chaiva tad-arthiyam sad ity evabhidhiyate
ashraddhaya hutam dattam tapas taptam kritam cha yat
asad ity uchyate partha na cha tat pretya no iha
Please Donate Generously to Sustain Our Efforts
Your donation can make a difference in promoting awareness about Hindu Traditions. Our next milestone is to touch and inspire 1 million youngsters who are in state of ignorance or lack of direction as far as awareness of Sanatan Dharma and our rich traditions are concerned. We appreciate any contribution you can make to support our cause.