Bhagwad Geeta Chapter #16:
Daivāsura Sampad Vibhāg Yog
Yog through Discerning the Divine and Demoniac Natures
श्रीभगवानुवाच |
अभयं सत्त्वसंशुद्धिर्ज्ञानयोगव्यवस्थिति: |
दानं दमश्च यज्ञश्च स्वाध्यायस्तप आर्जवम् || 1||
अहिंसा सत्यमक्रोधस्त्याग: शान्तिरपैशुनम् |
दया भूतेष्वलोलुप्त्वं मार्दवं ह्रीरचापलम् || 2||
तेज: क्षमा धृति: शौचमद्रोहोनातिमानिता |
भवन्ति सम्पदं दैवीमभिजातस्य भारत || 3||
दम्भो दर्पोऽभिमानश्च क्रोध: पारुष्यमेव च |
अज्ञानं चाभिजातस्य पार्थ सम्पदमासुरीम् || 4||
दैवी सम्पद्विमोक्षाय निबन्धायासुरी मता |
मा शुच: सम्पदं दैवीमभिजातोऽसि पाण्डव || 5||
द्वौ भूतसर्गौ लोकेऽस्मिन्दैव आसुर एव च |
दैवो विस्तरश: प्रोक्त आसुरं पार्थ मे शृणु || 6||
प्रवृत्तिं च निवृत्तिं च जना न विदुरासुरा: |
न शौचं नापि चाचारो न सत्यं तेषु विद्यते || 7||
असत्यमप्रतिष्ठं ते जगदाहुरनीश्वरम् |
अपरस्परसम्भूतं किमन्यत्कामहैतुकम् || 8||
एतां दृष्टिमवष्टभ्य नष्टात्मानोऽल्पबुद्धय: |
प्रभवन्त्युग्रकर्माण: क्षयाय जगतोऽहिता: || 9||
काममाश्रित्य दुष्पूरं दम्भमानमदान्विता: |
मोहाद्गृहीत्वासद्ग्राहान्प्रवर्तन्तेऽशुचिव्रता: || 10||
चिन्तामपरिमेयां च प्रलयान्तामुपाश्रिता: |
कामोपभोगपरमा एतावदिति निश्चिता: || 11||
आशापाशशतैर्बद्धा: कामक्रोधपरायणा: |
ईहन्ते कामभोगार्थमन्यायेनार्थसञ्जयान् || 12||
इदमद्य मया लब्धमिमं प्राप्स्ये मनोरथम् |
इदमस्तीदमपि मे भविष्यति पुनर्धनम् || 13||
असौ मया हत: शत्रुर्हनिष्ये चापरानपि |
ईश्वरोऽहमहं भोगी सिद्धोऽहं बलवान्सुखी || 14||
आढ्योऽभिजनवानस्मि कोऽन्योऽस्ति सदृशो मया |
यक्ष्ये दास्यामि मोदिष्य इत्यज्ञानविमोहिता: || 15||
अनेकचित्तविभ्रान्ता मोहजालसमावृता: |
प्रसक्ता: कामभोगेषु पतन्ति नरकेऽशुचौ || 16||
आत्मसम्भाविता: स्तब्धा धनमानमदान्विता: |
यजन्ते नामयज्ञैस्ते दम्भेनाविधिपूर्वकम् || 17||
अहङ्कारं बलं दर्पं कामं क्रोधं च संश्रिता: |
मामात्मपरदेहेषु प्रद्विषन्तोऽभ्यसूयका: || 18||
तानहं द्विषत: क्रूरान्संसारेषु नराधमान् |
क्षिपाम्यजस्रमशुभानासुरीष्वेव योनिषु || 19||
आसुरीं योनिमापन्ना मूढा जन्मनि जन्मनि |
मामप्राप्यैव कौन्तेय ततो यान्त्यधमां गतिम् || 20||
त्रिविधं नरकस्येदं द्वारं नाशनमात्मन: |
काम: क्रोधस्तथा लोभस्तस्मादेतत्त्रयं त्यजेत् || 21||
एतैर्विमुक्त: कौन्तेय तमोद्वारैस्त्रिभिर्नर: |
आचरत्यात्मन: श्रेयस्ततो याति परां गतिम् || 22||
य: शास्त्रविधिमुत्सृज्य वर्तते कामकारत: |
न स सिद्धिमवाप्नोति न सुखं न परां गतिम् || 23||
तस्माच्छास्त्रं प्रमाणं ते कार्याकार्यव्यवस्थितौ |
ज्ञात्वा शास्त्रविधानोक्तं कर्म कर्तुमिहार्हसि || 24||
shri-bhagavan uvacha
abhayam sattva-sanshuddhir jnana-yoga-vyavasthitih
danam damash cha yajnash cha svadhyayas tapa arjavam
ahinsa satyam akrodhas tyagah shantir apaishunam
daya bhuteshv aloluptvam mardavam hrir achapalam
tejah kshama dhritih shaucham adroho nati-manita
bhavanti sampadam daivim abhijatasya bharata
dambho darpo ’bhimanash cha krodhah parushyam eva cha
ajnanam chabhijatasya partha sampadam asurim
daivi sampad vimokshaya nibandhayasuri mata
ma shuchah sampadam daivim abhijato ’si pandava
dvau bhuta-sargau loke ’smin daiva asura eva cha
daivo vistarashah prokta asuram partha me shrinu
pravrittim cha nivrittim cha jana na vidur asurah
na shaucham napi chacharo na satyam teshu vidyate
asatyam apratishtham te jagad ahur anishvaram
aparaspara-sambhutam kim anyat kama-haitukam
etam drishtim avashtabhya nashtatmano ’lpa-buddhayah
prabhavanty ugra-karmanah kshayaya jagato ’hitah
kamam ashritya dushpuram dambha-mana-madanvitah
mohad grihitvasad-grahan pravartante ’shuchi-vratah
chintam aparimeyam cha pralayantam upashritah
kamopabhoga-parama etavad iti nishchitah
asha-pasha-shatair baddhah kama-krodha-parayanah
ihante kama-bhogartham anyayenartha-sanchayan
idam adya maya labdham imam prapsye manoratham
idam astidam api me bhavishyati punar dhanam
asau maya hatah shatrur hanishye chaparan api
ishvaro ’ham aham bhogi siddho ’ham balavan sukhi
adhyo ’bhijanavan asmi ko ’nyo ’sti sadrisho maya
yakshye dasyami modishya ity ajnana-vimohitah
aneka-chitta-vibhranta moha-jala-samavritah
prasaktah kama-bhogeshu patanti narake ’shuchau
atma-sambhavitah stabdha dhana-mana-madanvitah
yajante nama-yajnais te dambhenavidhi-purvakam
ahankaram balam darpam kamam krodham cha sanshritah
mam atma-para-deheshu pradvishanto ’bhyasuyakah
ntan aham dvishatah kruran sansareshu naradhaman
kshipamy ajasram ashubhan asurishv eva yonishu
asurim yonim apanna mudha janmani janmani
mam aprapyaiva kaunteya tato yanty adhamam gatim
tri-vidham narakasyedam dvaram nashanam atmanah
kamah krodhas tatha lobhas tasmad etat trayam tyajet
etair vimuktah kaunteya tamo-dvarais tribhir narah
acharaty atmanah shreyas tato yati param gatim
yah shastra-vidhim utsrijya vartate kama-karatah
na sa siddhim avapnoti na sukham na param gatim
tasmach chhastram pramanam te karyakarya-vyavasthitau
jnatva shastra-vidhanoktam karma kartum iharhasi
Please Donate Generously to Sustain Our Efforts
Your donation can make a difference in promoting awareness about Hindu Traditions. Our next milestone is to touch and inspire 1 million youngsters who are in state of ignorance or lack of direction as far as awareness of Sanatan Dharma and our rich traditions are concerned. We appreciate any contribution you can make to support our cause.